‘De dood is verandering’

Praten over de laatste levensfase en de dood is moeilijk en voor sommigen zelfs onmogelijk. Monique Branse en Esther Ritman hopen met het magazine ‘Tenslotte’ het gesprek hierover op gang te brengen.

Ricky Mohabbat

Venhuizen

Het idee voor ‘Tenslotte’ komt van Monique Branse, oprichter van de stichting JouwLaatsteLevensfase. Samen met Esther Ritman van Dichtbij Levensafronding & Uitvaartbegeleiding heeft ze de West-Friese editie gelanceerd.

Mantelzorger

“Mijn moeder werd zo’n 23 jaar geleden ziek en haar levensverwachting was beperkt. Ik ben uiteindelijk zestien jaar lang haar mantelzorger geweest. Gelukkig was in ons gezin alles bespreekbaar, waardoor we vaak over haar wensen konden praten in haar laatste levensfase. Maar dit is niet vanzelfsprekend voor iedereen. Wanneer mensen geconfronteerd worden met eindigheid, vermijden ze vaak het gesprek over wat volgt. Met ‘Tenslotte’ is het voor ons van groot belang dat we, vanaf het moment dat het einde nadert, meer aandacht besteden aan de laatste levensfase en de dood, om deze waardevolle tijd nog zinvoller te maken,” aldus Monique.

Euthanasie

Het tijdschrift bevat onder andere artikelen over redenen om te praten over de laatste levensfase, maar ook persoonlijke verhalen van mensen uit de regio West-Friesland. “Mijn bedrijf heet ‘Dichtbij’,” vertelt Esther. “Dus zoek ik dichtbij verbinding. Met verhalen uit ‘Tenslotte’ en regionale samenwerking kunnen we een nog betere dienstverlening bieden,” voegt de uitvaartbegeleider toe.

Volgens Monique praten mensen sneller over wat ze niet willen, dan over wat ze juist willen in hun laatste fase. “Recent stond ik op een uitvaartbeurs en raakte ik in gesprek met zes of zeven terminaal zieke mensen. Ze waardeerden het dat ik met hen sprak over hun situatie. Hoewel ze aanvankelijk schrokken, voelden ze ook opluchting omdat ze vrijuit konden spreken. Een persoon vertelde dat ze met haar familie niet kon praten over haar wens voor euthanasie. Mensen in hun laatste levensfase worden geconfronteerd met de dood, en dat heeft impact op hen. Ze kunnen er niet aan ontsnappen,” legt Monique uit. “En willen er wel over spreken.”

Volgens Esther, voorheen directeur van een wetenschappelijke bibliotheek, stamt angst voor de dood vaak uit de kindertijd. “Wil je weten wat een vrije geest is? Kijk dan naar de open geest van een kind” suggereert Esther. “Als er iemand in een gezin overlijdt, kan angst en verdriet van volwassenen een grote invloed hebben op een kind, maar liefdevolle betrokkenheid ook. Ik herinner me een uitvaart waar een kleinkind een tekening maakte voor ‘koude oma’. Want ‘oude oma’ was dood en dus koud. Ze bracht de tekening vol trots naar de kist en daarmee ook een glimlach op ieders gezicht”.

Regie

Met het bewaarmagazine ‘Tenslotte’ willen de dames het gesprek over de dood normaliseren. Kan de dood ook mooi zijn? “Dat hangt van de situatie af. Soms overvalt de dood ons. Meestal zijn mensen bang voor het onbekende, maar we kunnen veel doen om die angst weg te nemen,” benadrukt Monique. “Dankzij onze ervaring.”

Esther voegt toe: “Toen de vader van een vriend overleed, vroeg hij mij of wij een tekst over de dood in onze bibliotheek hadden. Ik vond een oeroude tekst met als titel: ‘Dood is verandering’. Die verandering is onherroepelijk maar voelt voor iedereen anders. Praat hierover met elkaar tijdens de laatste levensfase. Leg je eigen keuzes vast, zodat je zelf zoveel mogelijk de regie behoudt.”

Tenslotte

De lancering van Tenslotte Noord-Holland, editie West-Friesland is op 26 november 2023 op de natuurbegraafplaats Geestmerloo. De regionale editie is het resultaat van een samenwerking tussen Monique Branse, initiatiefneemster van Stichting JouwLaatsteLevensfase en het landelijke magazine Tenslotte, en Esther Ritman van Dichtbij levensafronding & uitvaartbegeleiding.

Bovenstaand artikel is afkomstig uit het Noordhollands Dagblad (editie West-Friesland) van 24 november 2023, rubriek ‘Tussen hemel en aarde’